ALTIN BEBEK DOSTU İL KONYA
Anne sütü mucize bir besindir. Yaşama en iyi başlangıcı sağlayan, içerdiği besin öğeleriyle bebekte büyüme ve gelişmeyi destekleyen mükemmel bir besindir. Bebeklerin anne sütü ile beslenmesinin; yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması, sağlıklı büyüme ve gelişmenin sağlanması, bağışıklık sisteminin korunması ve geliştirilmesi gibi psiko-sosyal ve ekonomik pek çok boyutu vardır. Sağlık yönünden ani görülen ve süregen hastalık riskini azaltır, bağışıklık sistemini güçlendirir. Bebeğin ilk aşısıdır, pek çok enfeksiyonun önlenmesinde önemli bir silahtır. Büyüme-gelişme ve psikolojik yönden anne-bebek ilişkisini kuvvetlendirir, bebeğin ruhsal, bedensel ve zekâ gelişimine yardımcı olur. Annelik duygusunun gelişmesine neden olur. Emzirme, anne ile bebek arasındaki bağı güçlendirir. Emzirme meme kanseri, yumurtalık (over) kanseri, rahim iç tabakası (endometrium) kanseri ve meme kanserine yakalanma riskini azaltır Tüm bu nedenlerle anne sütü ile emzirmenin korunması, desteklenmesi ve yaygınlaştırılması gereklidir.
Dünyada her sene 1 milyondan fazla bebek ve çocuğun yeterli anne sütü almadığı için ishal, solunum yolu gibi enfeksiyon hastalıklarından dolayı öldüğü bilinmektedir.
Sağlık Bakanlığı ve UNICEF işbirliği ile Türkiye çapında bebeklerin yaşama olasılığının yükselmesini ve sağlıklı nesiller yetiştirilmesini sağlamayı amaçlayan “İlk Altı Ay Sadece Anne Sütü” kampanyası başlatılmış, anne sütü ve emzirmenin önemini topluma anlatılmaya çalışılmaktadır.Bu bağlamda tüm bebeklerin doğumdan sonra ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmesini sonrasında da uygun tamamlayıcı beslenme ile birlikte 2 yaş ve ötesine kadar emzirmenin devam ettirilmesini önerilmektedir.
Bakanlığımız tarafından hatalı anne sütü uygulamalarının önlenmesi, emzirmenin korunması, özendirilmesi ve desteklenmesine yönelik, UNICEF işbirliğinde 1991 yılından itibaren “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” yürütülmekte olup programın temel hedefi “Başarılı Emzirmede 10 Adım Prensipleri” doğrultusunda sağlık hizmetleri içinde emzirmeyi standart hale getirerek bebeklerin hayata en iyi şekilde başlamasını sağlamaktır.
Program 1991 yılında Bebek Dostu Hastaneler, 2002 yılında “Bebek Dostu Aile Hekimliği” ve “Bebek Dostu İl”, 2008 yılında ise “Altın Bebek Dostu İl” bileşenleri ile devam etmektedir.
İl merkezindeki tüm hastanelerin, ilçelerde bulunan doğum yapılan ya da çocuk hastanelerinin %75’inin Bebek Dostu Hastane olması ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları kapsamında yapılan çalışmaların bir adım daha ileri taşıyan iller için “Altın Bebek Dostu İl” kavramı geliştirilmiştir.
Konya 2002 yılında Sağlık Bakanlığınca belirlenen kriterleri yerine getirerek ülkede ilk “Bebek Dostu İl” ünvanını alan il olmuştur. 2007 yılında Bakanlıkça yayınlanan kriterler doğrultusunda çalışmalarını tamamlayarak 2008 yılında da “Altın Bebek Dostu İl” ünvanını almıştır.
Biliyoruz ki her annenin sütü kendi bebeğine özeldir ve anne sütü ve emzirmenin bebek, anne ve topluma önemli katkıları vardır. Bakanlığımızca yapılan çalışmalarla anne sütü ile beslenen bebek oranı artmıştır. Bununla beraber bebeklerimizin tamamının ilk 6 ayda sadece anne sütü alamadığını görmekteyiz.
Bunun nedenleri arasında ‘annelerinin sütlerinin yeterli olmadığına inanmaları, emzirmede bazı güçlüklerle karşılaşmaları, bunlarla nasıl başa çıkılabileceği konusunda yardım ve destek almamaları, çalışma hayatına geri dönmeleri ve bu süreçte emzirmeyi nasıl devam ettirecekleri konusunda yeterli bilgi sahibi olamamaları gibi gerekçeler sayılabilir.
Yürütülen bebek dostu çalışmaları ile bebeklerimizin doğumdan sonra ilk yarım saat içinde emzirilmeye başlanmalarını, tıbbi bir gereklilik olmadığı sürece ilk 6 ay su dahi vermeden sadece anne sütü ile beslenmelerini ve 6. aydan sonra da ayına uygun tamamlayıcı besinlerle 2 yaş ve ötesine kadar anne sütü almalarının sağlanmasını hedeflemekteyiz.
Emzirme ve anne sütü konusunda hem aile hekimliği birimlerimizde hem de hastanelerimizde gebelere ve doğum yapmış annelere eğitim ve destek sağlanmaktadır. Annelerimiz emzirme ile ilgili her türlü soru ve sorunlarında sağlık kuruluşlarımızda başvurabilirler. Ayrıca toplum sağlığı merkezlerimiz bünyesinde faaliyet gösteren gebe bilgilendirme sınıflarında gebelik, doğum ve doğum sonrası süreçte emzirme ve anne sütü dahil anne ve bebek sağlığını ilgilendiren bir çok konuda eğitim çalışmaları yürütülmektedir.
2010 yılında Aile Hekimliği Uygulamasının ülke genelinde hayata geçmesi ile birlikte Sağlık Bakanlığı çalışmalarını tamamlayan aile hekimlerini de değerlendirerek, birimler “Bebek Dostu Aile Hekimliği Birimi” olarak ünvanlandırılmaya başlanmıştır.
İlimizde 2019 yılı itibariyle doğum gerçekleşen hastanelerimiz ve Aile Hekimliği Birimlerimizin %98,1’i bebek dostu unvanını taşımaktadır
İdeal bir besin olan ve olumlu etkileri yaşam boyu devam eden anne sütü ile beslenme her çocuğun en doğal hakkıdır. TNSA-2013 sonuçları bebeklerin yüzde 58’inin yaşamın ilk iki ayında sadece anne sütü ile beslendiğini göstermektedir. Bu yüzde çocuğun yaşıyla birlikte hızla azalmakta, 4-5 aylık bebeklerde yüzde 10’a kadar gerilemektedir. Annelerimizin bebeklerini ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslemeleri, çocukların fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden gelişimi için oldukça önemlidir. Annelerimiz emzirme ile ilgili her türlü soru ve sorunlarında sağlık kuruluşlarımıza başvurabilirler ve destek alabilirler.
Prof. Dr. Mehmet KOÇ
İl Sağlığı Müdürü